Από την 21^η Δεκεμβρίου 2020, τέθηκε σε ισχύ ο νέος, τωρινός πλέον, Νόμος 4763/2020, γνωστός και ως νέος εκπαιδευτικός νόμος, με τον οποίο επήλθαν αλλαγές σε μία σειρά ζητημάτων που υπήρχαν για πολλά χρόνια στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, φέρνοντας νέα δεδομένα για τα Ι.Ε.Κ. και ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης. Συγκεκριμένα, ας δούμε πως επηρεάζει και τι προσφέρει, σε αποφοίτους Ι.Ε.Κ. και Κέντρων Δια Βίου Μάθησης. Από τις πλέον σημαντικές αλλαγές, είναι η δυνατότητα των αποφοίτων Ι.Ε.Κ. να εισέλθουν και σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, η παροχή της εκπαίδευσης και σε ξένες γλώσσες, αλλά και η αμειβόμενη πρακτική άσκηση. Πέρα από τα Ι.Ε.Κ., τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης, εστιάζουν στην συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, την επανακατάρτιση, την αναβάθμιση δεξιοτήτων, την γενική εκπαίδευση ενηλίκων, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τη συμβουλευτική σταδιοδρομίας. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τις αλλαγές αυτές, ξεκινώντας από τα Ι.Ε.Κ. .

Για τους αποφοίτους των Ι.Ε.Κ., προσφέρεται Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Επιπέδου 5, ενώ σε επαγγελματίες οι οποίοι παρακολουθούν σε Κέντρο Δια Βίου Μάθησης πρόγραμμα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης συμβατό με το εκάστοτε ισχύον επαγγελματικό περίγραμμα, προσφέρεται Βεβαίωση Επάρκειας.

Τα Ι.Ε.Κ., τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά, λειτουργούν ως ευέλικτα όργανα διαρκούς παροχής, αναπροσαρμόζοντας και εκσυγχρονίζοντας τα προσόντα του ανθρώπινου δυναμικού και αποσκοπούν στην παροχή ουσιαστικών επαγγελματικών εφοδίων και προσόντων. Σκοπός τους, είναι η διευκόλυνση της κινητικότητας των εργαζόμενων, με την παράλληλη ενίσχυση της οικονομίας της χώρας, μέσα από τη συμβολή τους στην αύξηση της παραγωγικότητας. Ειδικότερα, παρέχουν την αρχική επαγγελματική κατάρτιση σε αποφοίτους της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γενικών Λυκείων και ΕΠΑ.Λ.), καθώς και σε κατόχους ισότιμων τίτλων. Επιπλέον, εξασφαλίζουν στους καταρτιζόμενους με τα αντίστοιχα προσόντα, την διδασκαλία επιστημονικών, τεχνικών και άλλων, γνώσεων , καθώς και την καλλιέργεια ανάλογων δεξιοτήτων, ώστε να διευκολύνεται η ένταξη τους στο επάγγελμα τους. Επομένως, περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να θέσουν στέρεα επαγγελματικά θεμέλια, τόσο σε γνωστικό επίπεδο, που μπορεί να τους βοηθήσει να διεκδικήσουν και μία θέση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, όσο και σε πρακτικό επίπεδο, αν πρόκειται να αναζητήσουν άμεσα κάποια θέση εργασίας.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, η φοίτηση στα Ι.Ε.Κ. διαρκεί από 4 έως 5 εξάμηνα, ξεκινώντας είτε από το χειμερινό είτε από το εαρινό εξάμηνο, συμπεριλαμβανομένης σ’ αυτά της  περιόδου πρακτικής άσκησης ή μαθητείας. Όσο αφορά την κατάρτιση των αποφοίτων των ΕΠΑ.Λ., αλλά και των κατόχων ισότιμων τίτλων επαγγελματικής εκπαίδευσης, διαρκεί 2 έως 3 εξάμηνα (συμπεριλαμβανομένης σ’ αυτά περιόδου πρακτικής άσκησης ή μαθητείας, εφόσον πρόκειται για τίτλο σε ειδικότητα του επαγγελματικού τομέα από τον οποίο αποφοίτησαν από το ΕΠΑ.Λ. ή ισότιμη δομή δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης).

Οι καταρτιζόμενοι στα Ι.Ε.Κ., δύνανται, στο πλαίσιο προγραμμάτων της Ε.Ε. στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, να πραγματοποιούν μέρος  της θεωρητικής ή και της εργαστηριακής κατάρτισής τους σε πιστοποιημένους φορείς κατάρτισης αντίστοιχου επιπέδου που εδρεύουν σε κράτη μέλη της Ε.Ε. Οι καταρτιζόμενοι παρακολουθούν ειδικότητες αντίστοιχες με αυτές οι οποίες παρέχονται στο Ι.Ε.Κ. προέλευσής τους και λαμβάνουν τις πιστωτικές μονάδες που αποδίδονται σύμφωνα με τους Οδηγούς Κατάρτισης, οι οποίοι έχουν πιστοποιηθεί από την αρμόδια αρχή του κράτους υποδοχής. Κάθε καταρτιζόμενος μπορεί να παρακολουθεί σε ένα μόνο Ι.Ε.Κ. μια μόνο ειδικότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της κατάρτισής του, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης ή μαθητείας. Επιπλέον, οι καταρτιζόμενοι δεν έχουν την δυνατότητα να εγγραφούν και να φοιτούν παράλληλα σε άλλες δομές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτή η αλλαγή, επιτρέπει και στους εκπαιδευόμενους των Ι.Ε.Κ., να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που απολαμβάνουν στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, χώρες όπως η Ελλάδα, που αποτελούν κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας στους εκπαιδευόμενους δυνατότητες να διευρύνουν τους ορίζοντες τους σε κάθε επίπεδο ακόμα περισσότερο.

Τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. είναι δυνατόν να παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση δια ζώσης ή εξ’ αποστάσεως, εκπαίδευση-κατάρτιση σύγχρονη ή ασύγχρονη ή μικτή, με βάση τους εκάστοτε Οδηγούς Κατάρτισης των ειδικοτήτων κατάρτισης. Με βάση τους εκάστοτε Οδηγούς Κατάρτισης, στην εκπαίδευση μπορεί να περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων,  η χρήση νέων τεχνολογιών, η αξιοποίηση ψηφιακού περιβάλλοντος, το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό για εξ αποστάσεως μάθηση και η  κατανομή μεταξύ της διά ζώσης & εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αυτό επιτρέπει ανθρώπους που δεν έχουν τη δυνατότητα της φυσικής παρουσίας, να ενταχθούν σε εκπαιδευτικά προγράμματα της αρεσκείας τους, μειώνοντας τη περιθωριοποίηση για γεωγραφικούς και οικονομικούς λόγους. Επιπλέον, μία τέτοια τροποποίηση θα μπορούσε να θεωρηθεί αυτονόητη, καθώς στη σημερινή εποχή, το internet βοηθά να γεφυρώνονται τα όποια χάσματα και περιορισμοί υπάρχουν και οφείλουμε να το αξιοποιούμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο.

Με την προϋπόθεση ότι, μια ειδικότητα μπορεί να παρασχεθεί στο σύνολό της με εξ’ αποστάσεως κατάρτιση, οι απόφοιτοι λαμβάνουν Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης, με την οποία έχουν το δικαίωμα να συμμετάσχουν στις διαδικασίες πιστοποίησης του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. . Δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις πιστοποίησης του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., έχουν και οι απόφοιτοι για τους οποίους μέρος της κατάρτισης υλοποιήθηκε με την αξιοποίηση της μεθόδου της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, εφόσον προβλέπεται στον αντίστοιχο Οδηγό Κατάρτισης και τους έχει απονεμηθεί Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης. Επίσης, τα Ι.Ε.Κ. μπορούν να  λειτουργούν και ξενόγλωσσα τμήματα, που απευθύνονται σε αλλοδαπούς πολίτες χωρών εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει το 18^ο  έτος της ηλικίας τους και είναι κάτοχοι τίτλων ισότιμων προς εκείνους των αποφοίτων μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πρόκειται λοιπόν, για μία αλλαγή που δίνει ίσες ευκαιρίες σε ανθρώπους που επέλεξαν να ζήσουν στη χώρα μας και να μάθουν την γλώσσα μας, να αναπτύξουν περαιτέρω το γνωστικό τους υπόβαθρο, δημιουργώντας μελλοντικές επαγγελματικές ευκαιρίες.

Απόφοιτοι των Ι.Ε.Κ., μετά από επιτυχή εξέταση πιστοποίησης αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, κατέχουν Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Επιπέδου 5 ή αντίστοιχο ισότιμο τίτλο, έχουν τη δυνατότητα να κατατάσσονται σε τμήματα Α.Ε.Ι. συναφούς ειδικότητας με αυτή του ανωτέρω διπλώματος. Η επιλογή των υποψήφιων για κατάταξη αποφοίτων Ι.Ε.Κ. γίνεται αποκλειστικά με κατατακτήριες εξετάσεις. Οι εξετάσεις διενεργούνται με την επιμέλεια του Α.Ε.Ι.. και αφορούν εξέταση με θέματα ανάπτυξης σε 3 μαθήματα του προγράμματος σπουδών του τμήματος υποδοχής. Η σειρά επιτυχίας των υποψηφίων καθορίζεται από το άθροισμα της βαθμολογίας όλων των μαθημάτων που εξετάζονται με τη σειρά αυτή να περιλαμβάνει όσους έχουν συγκεντρώσει συνολική βαθμολογία τουλάχιστον 30 μονάδες και με την προϋπόθεση ότι έχουν συγκεντρώσει 10 μονάδες τουλάχιστον σε καθένα από τα τρία μαθήματα. Η κατάταξη γίνεται κατά φθίνουσα σειρά βαθμολογίας μέχρι να καλυφθεί το προβλεπόμενο ποσοστό. Με απόφαση της Συνέλευσης του τμήματος υποδοχής, οι υποψήφιοι που κατατάσσονται μπορούν να απαλλαγούν, ύστερα από αίτησή τους, της υποχρέωσης εγγραφής και παρακολούθησης της διδασκαλίας των μαθημάτων προγράμματος σπουδών, υποχρεωτικών και υποχρεωτικής ή ελεύθερης επιλογής, το περιεχόμενο των οποίων είχαν διδαχθεί πλήρως ή επαρκώς στην ειδικότητα Ι.Ε.Κ., αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση εξέτασης σε αυτά σύμφωνα με τα οριζόμενα στο πρόγραμμα σπουδών. Από την υποχρέωση εξέτασης εξαιρούνται τα μαθήματα, στα οποία εξετάσθηκαν για την κατάταξή τους. Πρόκειται για μία απόφαση καθοριστικής σημασίας, για όλους εκείνους τους ανθρώπους που θέλουν να συνεχίσουν ενδεχομένως την εκπαίδευση τους και σε κάποιο ΑΕΙ .

Με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Ε.Ι., θα καθορίζονται τα διπλώματα επαγγελματικής ειδικότητας και εκπαίδευσης, τα οποία θεωρούνται συναφή με αυτά του προγράμματος σπουδών α΄ κύκλου του τμήματος υποδοχής για την κατάταξη των αποφοίτων Ι.Ε.Κ., καθώς και ο ανώτατος αριθμός αποφοίτων Ι.Ε.Κ. που μπορούν να καταταχθούν ανά πρόγραμμα σπουδών α΄ κύκλου τμήματος Α.Ε.Ι., ο οποίος προσδιορίζεται σε ποσοστό επί του ετήσιου αριθμού των εισακτέων του τμήματος, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5%. Ας δούμε και τις αλλαγές που συμβαίνουν στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης.

Για καταρτιζόμενους χωρών της Ε.Ε. ή τρίτων χωρών, απαιτείται η γνώση της ελληνικής γλώσσας , τουλάχιστον, επιπέδου Β1. Τα προγράμματα ελληνομάθειας αναπτύσσονται στα επίπεδα Α1, Α2, Β1 και Β2. Το πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας επιπέδου Α2, καθώς και της ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, απευθύνεται σε πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι ενδιαφέρονται για τη λήψη ειδικού πιστοποιητικού επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας. Η χρήση του πιστοποιητικού αυτού είναι δυνατή και για επαγγελματικούς σκοπούς, όπου το πιστοποιητικό είναι προαπαιτούμενο. Τα προγράμματα παρέχονται δωρεάν, στο πλαίσιο δράσεων των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, τόσο των δήμων όσο και των δημόσιων Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, καθώς και σε προγράμματα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, σε συνεργασία με συναρμόδια Υπουργεία.

Στην Ωμέγα – ΙΕΚ ΣΧΟΛΕΣ ΩΜΕΓΑ, αναγνωρίζουμε και βρίσκουμε αναγκαίες τις αλλαγές που έφερε ο νέος Νόμος, καθώς φέρνει νέα δεδομένα όπως την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης (που δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερους ανθρώπους να συμμετάσχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία που επιθυμούν, ασχέτως από το που διαμένουν), τη δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων, την αμειβόμενη πρακτική άσκηση, τη συμμετοχή στα Προγράμματα τις Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τη δυνατότητα των εκπαιδευόμενων να κατατάσσονται σε τμήματα Α.Ε.Ι. συναφούς ειδικότητας με αυτή του ανωτέρω διπλώματος, έχοντας δηλαδή πρόσβαση σε ένα τίτλο σπουδών του Επιπέδου 6. Επιπλέον, το πλαίσιο που αφορά τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης, λειτουργεί προς πιο αυστηρές τις προϋποθέσεις για την λειτουργία τους (τόσο στο ανθρώπινο δυναμικό τους, όσο και στις υποδομές τους), αλλά δίνει και δυνατότητες για συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, επανακατάρτιση (reskilling)ή και αναβάθμιση δεξιοτήτων (upskilling).

Πρόκειται για ένα Νόμο, που ανοίγει νέους ορίζοντες και δίνει ίσες ευκαιρίες, σε κάθε άνθρωπο που επιλέγει να διευρύνει τις γνώσεις του και να αναπτύξει επιπλέον δεξιότητες, μέσα από την εκπαίδευση. Πρόκειται για ένα Νόμο, που δίνει πρόσβαση στη Γνώση. Γιατί η Γνώση είναι Δύναμη.

Και η Γνώση…γράφεται με Ωμέγα

Ιωάννα Σιοτρόπου

Διευθύντρια Εκπαίδευσης

Πρόεδρος Ιδιωτικών ΙΕΚ